Jeśli najbliższa osoba nie zapisała żadnej schedy spadkowej i przekazała majątek innym i tak masz prawo dochodzić połowy tego co byś dziedziczył z ustawy. Zgodnie z art. 991 § 1 Kodeksu cywilnego zstępnym (tj. np. dzieciom), małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy należy się połowa wartości udziału w spadku, który by mu przypadł przy dziedziczeniu ustawowym (zachowek).
Jeżeli uprawnionymi są osoby trwale niezdolne do pracy bądź małoletnie zachowek wynosi dwie trzecie wartości udziału spadkowego.
Przykład: Spadkodawca pozostawił testament, w którym cały majątek zapisał swemu synowi Janowi (lat 25). Spadkodawca pozostawił po sobie żonę oraz troje dzieci: syna Jana (lat 25), syna Marka (lat. 23) oraz córkę Zofię (lat 16). Żona jest trwale niezdolna do pracy.
Komu ile się należy w ramach zachowku?
Zgodnie z wolą spadkodawcy całość majątku dziedziczy syn Jan.
Synowi Markowi przysługuje roszczenie o zachowek w wysokości ½ udziału który by mu przypadł gdyby dziedziczył ustawowo (tj.1/4)- w tym przypadku będzie to 1/8 wartości masy spadkowej.
Żonie (z uwagi na trwałą niezdolność) oraz córce Zofii (małoletniej) przysługuje roszczenie o zachowek w wysokości 2/3 udziału który by im przypadł gdyby dziedziczyły ustawowo- w tym przypadku będzie to po 1/6 wartości masy spadkowej.
W efekcie w w/w przykładzie roszczenia uprawnionych obejmują ponad 45% wartości spadku.
Na poczet zachowku zalicza sie jednak darowizny otrzymane przez domagającego się zachowku od spadkodawcy. Ponadto na zachowek zalicza się też koszty wychowania i kształcenia dziecka żądającego zachowku, ale tylko wtedy gdy przekraczają one przeciętną miarę przyjętą w danym środowisku.
Reasumując: nie mają prawa do zachowku ci najbliżsi, którzy otrzymali jego równowartość w postaci wcześniejszej darowizny od spadkodawcy lub w formie zapisu albo powołania do spadku w samym testamencie.
Dodatkowo należy zauważyć, że jeśli ktoś z kręgu uprawnionych do zachowku nie otrzymał rekompensaty równej zachowkowi, może domagać się od spadkobiercy, który otrzymał więcej, jego uzupełnienia.